Ik ben een racist. Ik had net zo goed vrouwenhater kunnen zeggen, of xenofoob, of homofoob, of fascist, of kortzichtige egoïst. Maar we houden het op racist. Altijd lekker relevant. Maar ik ben het allemaal. Van nature.

Niet dat ik dat leuk vind, natuurlijk. Ik doe er alles aan om de wereld en mezelf te laten geloven dat ik het niet ben. Ik ben een meester in het maskeren.

Er was ooit een tijd dat het geen probleem was om racist te zijn. In het Duitsland van de jaren 30, bijvoorbeeld. Maar in onze tijd is dat niet langer oké. Juist vanwege Duitsland.

Het gaat meestal zo. Iemand wordt aangesproken op een racistische uitspraak of iets dergelijks. De eerste reactie is om het meteen te ontkennen. Het is politiek correct om dat te doen. Je schaart je achter de publieke opinie. Je stelt jezelf veilig. Je bent toch geen racist?

Een beetje reflectie laat al gauw zien dat met de vlugge ontkenning ook een stuk verdringing plaatsvond. Als je diep genoeg graaft, moet je toegeven dat je eerste reactie bij het zien van dat groepje Marokkaanse hangjongeren op de hoek van de straat negatief was. Zover liet je het natuurlijk niet komen. Je trad zelfregulerend op en onderdrukte meteen dat negatieve gevoel. Zo is het standpunt te rechtvaardigen dat je geen racist bent.

De mensheid is een intelligente diersoort die altijd op de vlucht is voor zijn eigen spiegelbeeld. Maar dat wat we niet willen zijn, zijn we altijd al. Wij haten van nature mensen die anders zijn. Onze intelligentie is ontwikkeld omdat wij een sociale soort zijn. Met onze intelligentie houden we de groep in stand. Door te haten.

Het is beter te erkennen dat er in jou een racist schuilt. Dan kun je voorkomen dat de haat van het individu zich ontwikkelt tot het racisme van de groep. Erkenning ligt aan de basis van de ontmanteling.

Ondanks al zijn fouten had het christendom hier wel een diep inzicht. Als interpretatieve traditie had het door dat je vrij komt van schuld door die te erkennen en dat je verlost wordt van schaamte door naar jezelf te kijken zoals je bent.

Erkenning van wat je bent is pijnlijk. Maar juist door gebrek aan erkenning is zoveel in onze maatschappij ontwricht. Juist daarom is er racisme en vrouwenonderdrukking en economische uitbuiting en oorlog en klimaatverandering en ga zo maar door.

En dit is wat nodig is:

Ga van transparantie tot erkenning. 
Ga van erkenning tot zelfkennis. 
Ga van zelfkennis tot transformatie. 
Ga van transformatie tot liefde.

Ik kan pas dan de Marokkaan als mijn broeder omarmen, wanneer ik erken dat ik hem eerst niet wilde liefhebben.

Hoe zorg ik ervoor dat ik geen racist ben? Het antwoord is verbluffend simpel én paradoxaal. Door toe te geven dat je het bent.

---
Ik ben Jos de Keijzer, ghostwriter, copywriter. Ik schrijf over schrijven en nóg belangrijkere dingen. Vond je dit leuk of goed, abonneer je dan op mijn nieuwsbrief. En heb je een schrijver nodig? Je weet me te vinden!